HAMİLELİKTE EN SIK YAŞANAN BACAK ŞİKAYETLERİ

Kalp ve Damar Cerrahı Op.Dr. Orçun Ünal konu hakkında önemli bilgiler verdi. 

Hamilelik döneminde bacaklarda kramp,varis, şişme veya kaşıntı gibi rahatsızlıklar genelde tehlikeli olmamalarına rağmen, altlarında yatan nedenleri ortaya çıkarmak için mutlaka bir uzmana başvurmalıdır.

KRAMPLAR

Hamileliğin ikinci ve üçüncü 3 aylık evrelerinde sıkça görülen şikayetlerden biri kramplardır.Bunun nedeni bacaklara binen yükün artması,eskiye oranla fiziksel aktivitenizin azalması ve kas yorgunluğunun daha kolay oluşmasıdır.Bazı durumlarda kalsiyum,magnezyum elementlerinin yetersiz alımı sonrasında da kramplar görülebilir.Yakınmalara karşı en rahatlatıcı çözüm; düzenli ve doktorun önerdiği tür egzersizleri hamileliğin başından itibaren yapmaktır.Süt ve süt ürünleri tüketimi de krampların sıklığını azaltır.

KAŞINTI

Gebelik dönemi boyunca vücutta görülen yaygın kaşıntının en önemli nedenlerinden biri gebelik kaşıntısıdır.Bu yakınma yaklaşık olarak her 700 anne adayından birinde genellikle gebeliğin son haftalarında görülür.Yakınmaların nedeni artan gebelik hormonları etkisiyle safra kanallarındaki akımın yavaşlaması ve böylece kanda kaşıntıya neden olan safra asitlerinin birikmesidir. Gebelik kaşıntısında çoğunlukla tek belirti kaşıntıdan birkaç gün sonra safra kanallarındaki tıkanıklık,kanda bilirubin artışına ve sarılık gelişmesine neden olabilir.Kaşıntı tek başına hamilelik sürecini ve bebeğin  durumunu olumsuz etkileyen bir durum olarak kabul edilmez.Ancak kaşıntı ile birlikte sarılık görünmesi halinde gebeliğin yakından takip edilmesi gerekir.Gebelik kaşıntısının,preeklampsi seyrinde gelişebilen karaciğer tutulumundan ayırt edilmesi gereken bir durumdur.Bu ayrım tansiyonun normal olması ve idrarda protein çıkışı olmamasıyla kolaylıkla yapılabilir.Gebelik kaşıntısının tedavisi doktor önerisine göre bölgesel krem veya losyon ya da ağızdan tablet alınması şeklinde yapılabilir.Gebelik kaşıntısı çoğunlukla doğumdan iki hafta sonra kaybolur.Ancak rahatsızlık genellikle her gebelikte tekrar eder.Hastalığı geçiren anne adayları doğum kontrol hapı kullandıklarında da aynı belirtiler ortaya çıkabilir.

ÖDEM

Özellikle hamileliğin son aylarında vücutta oluşan plazma (sıvı) artışı kilo artışları ile birlikte ayak sırtı,ayak bileği,eller ve parmaklarda bir miktar ‘‘ ödem’’ adı verilen şişliklerin oluşmasına neden olur.Hamilelik adayının aldığı kilonun dörtte bir sıvıdır.Anne adayının uzun süre ayakta kalması sonucunda bir şişlikler daha da belirginleşir.Bundan dolayı hamilelerin mümkün olduğunca el ve ayak parmaklarını dinlendirmesi gerekir.Ödemin daha çabuk çözülmesi için faydalı olan bir diğer yöntem de ayakları yukarı kaldırarak ( altına destek koyarak ) yatmaktır.Ayrıca rahat,sıkı olmayan ayakkabıların giyilmesi de önem taşır.Hamilelikte ayakkabı numarası artabilir.Oluşan ödem ayak sırtından daha farklı bölgelerde belirginleşiyorsa,bacak şişmesi halini alıyorsa Preeklampsi denen bir hastalığın belirtisi olabilir.Hastalığın varlığı yapılan fizik muayenelerinde erken dönemde saptanabilir.Teşhis için tansiyon yükselmesi ve idrar tahlilindeki protein varlığına bakılır.

VARİS

Gebelikte varis oluşumu artar. Bunun en önemli nedenlerinden birisi gebelikte alınan kilolardan dolayı bacaklardaki yükün artması ve bebeğin toplar damarların üzerine yapmış olduğu baskıdır. Ayrıca gebelikle beraber vücuttaki kan miktarı artar. Kan miktarının artmasıyla bacaklarda biriken kan miktarı da artar.  gebelik süresince salgılanan bazı hormonların kaslar ve damarlar üzerinde yapmış olduğu genişletici etkide gebelikte varis oluşumunu hızlandıran diğer bir etkendir.Hamilelik öncesi varisi olan hastalar olmayan ara göre daha dikkatli olmalıdır. Ayrıca hiç varisi olmayıp ailesinde varis hikayesi olan hastalarda  varis açısından risk altındadır. Gebelikle artan varisler zamanla bacaklarda ağrı, yanma ven ödeme neden olurken bacaklarda azalmış olan kan dolaşımından dolayı tromboflebit denilen damar tıkanıklıkları oluşabilir. Bu damar tıkanıklıkları oldukça ağrılı bir kliniğe yol açarken bazen yaygın bir şekilde görüldüğünde uzun bir tedavi süreci gerektirebilir. Bizim hamilere en çok önerdiğimiz şey bol ama yorulmadan hareket etmeleri ve yatar pozisyondayken sol taraflarına doğru yatmalarıdır. Bunun nedeni bacaklardan kanı toplayan damarın vücudumuzun sağ tarafında olması ve sola yatarak bebeğin bu damarlarda yaptığı basıncı en aza indirmektir. Ayrıca çok önemle vurgulanması gereken bir diğer konuda gebeliğin son  dönemlerinde ve doğum sonrası ilk 6 hafta içinde görülebilen derin ven trombozu dediğimiz bacağımızdaki ana toplar damarların tıkanmasıdır. Bu durum oldukça tehlikeli olup gebeliğin sonlandırılmasından başlayıp akciğere pıhtı atmasıyla ölüme kadar götürebilen bir klinik tabloya yol açabilir.Gebelikte varisten korunmak için mutlaka bol miktarda su tüketilmelidir. Bunun yanında ağır şeyler kaldırmamalı bacak bacak üstüne atılmamalı ve dinlenme süresince özellikle akşamları ayaklarımızı kalp seviyesinden yukarıya kaldırarak dinlendirmektir. Bunların yanında aşırı sıcak suyla banyo yapmamaya özen gösterilmeli ve dar kıyafetlerden kaçınmalıyız. Varis için risk altındaysak muhakkak doktorumuza danışarak hamileler için özel üretilmiş varis çoraplarını kullanmalıyız.