Kime Göre?

Sosyoloji de etik ve ahlak tanımı ; “Etik sözcüğü köken olarak eski Yunanca bir sözcük olan‘ethos’ sözcüğünden gelir. Ethos’un çoğulu olan ‘ethe’ en eski anlamıyla söylenirse, “canlı bir varlığın ‘mekân’ı ‘hep gittiği, sığındığı yer’ anlamına” gelmektedir. 

Kökenindeki anlamı bakımından “karakter” veya “huy” demek olan ‘etik’ sözcüğü aslında kişiye bağlı, kişiyle ilgili bir durumu, ona özgü olan bir yanı ifade etmektedir. 

Böyle dendiği zaman da o kişinin, o insanın huyu, yapısı, etik karakteri söz konusu edilmektedir. Çoğul anlamıyla ethos sözcüğü her ne kadar “bir grubun, bir topluluğun yaşama biçimini” de ifade edebilecek şekilde anlaşılmaya açık ise de, kökeni bakımından etik sözcüğünün asıl anlamı kişiyle ilgilidir ve bugün etik dendiğinde onu tam ve doğru olarak ifade eden anlamı da budur. 

Etik, bir bilgi dalıdır. Ahlâk ise bizi her yandan kuşatan toplumsal nitelikli bir olgudur. Dış dünyada var olan; çeşitli normlardan, “buyruklar” dan , “yasaklar” dan oluşmuş bir olgudur ve “hep bir grubun, bir topluluğun ahlâkı olarak” karşımıza çıkar. Ahlâk, yere ve zamana bağlı şekilde değişen ve geçerli olduğu toplumda yaptırım gücüne sahip “çeşitli değer yargıları sistemleri” olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durumda ahlâk, hep belirli bir topluluğun ahlâkıdır veya ondan kaynaklanır” 

Sokrates ve Sokratesçi Okullar’ ında 

• Ölçülü olmak, 

• Alçakgönüllü olmak, 

• Dost edinmek, 

• Toplum işleriyle ilgilenmek, 

• Yasalara uymak. 

Asıl adı Aristokles’tir. “Geniş omuzlu” anlamına gelen Platon adı sonradan verilmiş olana bilim insanı Platon  etik görüşünde beş nokta önem vermiştir. Bunlar; 

• Erdem 

• Adalet 

• İnsanın ya da ruhun yapısı 

• İyi ideası 

• Siyaset ya da devlet. 

Kant’a göre etik; “Belirli nesnelerden ve bu nesnelerin bağlı olduğu yasalarla ilgili olan içerikli felsefeden özgürlüğün yasalarına ilişkin olana denir, ayrıca bu bilime “ahlak öğretisi” de denir. 

Ve 18.19. yüzyıllara kadar da ki hala aynı düşünce geçerlidir. Bütün filozoflar, sosyal bilimciler, etik değerlerde mutlaka ahlaka ve ahlaklı olmaya önem vermişlerdir. 

Bu yazımı niye paylaştığıma gelince… 

“Eylem”, “vicdan”, “irade”, “özgür irade”,“niyet”, “söz verme”, “özür dileme”, “güdü”,“sorumluluk”, “akıl”, gibi birbiriyle bağlantılı terimlerin ya da kavramların insan olmanın değerlere sahip çıkmanın en önemli duyguları.  

Bu soruların cevabı siz de; 

Görülüyor ki etik, ahlak toplumdan topluma değişen ve tam doğrusu olmayan kavramlar. 

Peki, toplumumuzda ki şuan da yaşanan ahlaki çöküntüler? 

İnsanların, mesleki, sosyal hayatı ve yaşadığı çevreye karşı göstermediği etik değerlerin nedeni sizce ne olabilir? 

Siz kendi içinizde bir düşünün, ancak benim cevabım çok basit. 

Eğer birey olarak bütün bu değerleri yerle yeksan ederseniz toplum da kokuşmaya mahkûm olur ve günlerce fırıncıya kaçan eltileri konuşuruz. 

Ya da emekli askerlerin basın demecini, ahlakı, etik değerleri hiçe sayıp,  Eylem”, “vicdan”, “irade”, “özgür irade”,“niyet”, “söz verme”, “özür dileme”, “güdü”,“sorumluluk”, “akıl”, gibi Allah’ın diğer canlılardan bizi ayırdığı, yetimizi kullanmak yerine topluca veryansın ederiz. 

Eğer, birey olarak başkasının hayatını etkileyecek, duygularını alaşağı edecek, küfür edip tu kaka derken o oluşumun içinde tesadüfî verilen görevle, her şeyi unutup mutlu mesut olmaya devam edeceksek… 

İşte, o vakit toplumun kokuşmuşluğunda, o kokuyu içimize çekmemek için burnumuzu kapatırız. Her gün daha da çoğalacak ahlaksızlıkların ve etik değerlerin nedenini çok uzaklarda aramaya devam ederiz. 

Sözün özü; Başkasının namusuna dil uzatırsanız, başkasının hakkını çatır çatır yerseniz, kendinizi kazanova gibi görürseniz, başkasının acısına gülüp geçerseniz… 

Bir gün o başkası, siz olursunuz.  

Yazımın başlığı “kime göre” idi anlayacağınız ortalama normlar yüzyıllardır her topluma göre. aynı… 

Hayvandan bizi ayıran tek fark, insani duygular! 

Şimdilik her zaman olduğu gibi hoşça kalın, akıl ve beden sağlığınızı korumaya çalışın!