İş kazalarına karşı kanun teklifi…

Çalışma yaşamındaki denetim için bağımsız kurum oluşturulsun

ANKARA – Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Adana Milletvekili Dr. Müzeyyen Şevkin, “Ulusal Çalışma Enstitüsü” kurulması için Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) kanun teklifi sundu.

“Ulusal Çalışma Enstitüsü Teşkilat, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun” teklifini gerekçesiyle birlikte meclise sunan Dr. Şevkin, yasa teklifinin çalışma yaşamına ilişkin düzenlemelerin enstitü tarafından bütünüyle yeniden düzenlenmesini, tüm düzenlemeler ve uygulamaların her statüdeki çalışanları kapsamasını amaçladığını açıkladı.

TÜRKİYE, İŞ KAZALARINDA AB BİRİNCİSİ!

Türkiye’de son yıllarda yoğun iş kazalarının meydana geldiğini, bu kazalarda her ay yüzlerce çalışanın maalesef hayatını kaybettiğini vurgulayan Dr. Şevkin, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve  Avrupa Birliği (AB)’ nin resmi istatistik ofisi Eurostat verilerine göre Türkiye, iş kazalarında en fazla insanın hayatını kaybettiği ülkeler sıralamasında Avrupa`da birinci, dünyada üçüncü durumda olduğuna dikkat çekti.

İş güvenliği tedbirlerinin işveren tarafından maliyet olarak görülmesi ve bu tedbirler için gerekli bütçe ayrılmaması, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili kuralları önemsememesinin iş kazalarının başlıca nedenleri arasında yer aldığını ifade eden Dr. Şevkin, “Sayısal yetersizliğin yanı sıra teknik donanımlarla desteklenmeyen denetimlerin nitelik olarak da yetersiz kaldığı, İş güvencesinin azaldığı ve hatta yeni İş Yasası ile ortadan kalktığı, işsizliğin arttığı, yeni iş bulma umudunun sınırlandığı, çalışma koşullarının ağırlaştığı, ücretlerin azaldığı koşullarda devletin; sosyal güvenlik, sağlık, eğitim gibi toplumsal hizmet alanlarından uzaklaşmasının temel nedeni bu alanların özelleştirilmesidir” dedi.

İŞYERLERİNİN YÜZDE 5’İ DENETLENEBİLİYOR!

Son 10 yılda iş kazalarının 6 kat arttığını sadece 2018 yılında bin 541 işçinin hayatını kaybettiğini dile getiren Dr. Şevkin, devletin bu alanlardan uzaklaşması ve sendikasızlaştırmanın çalışanları savunmasız bıraktığını ifade etti.

Yetersiz olan müfettiş kadrolarıyla ülkemizdeki tüm işyerlerinin her yıl ancak yüzde 5’e yakınının denetlenebildiğini belirten Dr. Şevkin, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), Türk Tabipleri Birliği (TTB), üniversiteler, sendikalar, Çalışma Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı`nın katılımı ile idari ve mali yönden bağımsız, üyelerinin çoğunluğunu emek ve meslek örgütleri temsilcilerinin oluşturduğu “Ulusal Çalışma Enstitüsü” oluşturulması ve bu kurumun düzenleme ve denetim yapan bir yapıda olması gerektiğini vurguladı.

KANUN TEKLİFİ TEKLİFİ NELERİ İÇERİYOR?

CHP’li Dr. Şevkin’in meclise sunduğu kanun teklifi şöyle:

“ULUSAL ÇALIŞMA ENSTİTÜSÜ TEŞKİLAT, GÖREV VE YETKİLERİ HAKKINDA KANUN TEKLİFİ

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Görevler

Amaç ve kapsam

MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı Ulusal Çalışma Enstitüsünün kuruluş, teşkilat, görev, yetki ve sorumluluklarını düzenlemektir.

Kuruluş

MADDE 2-  Bu Kanunda belirtilen görevleri gerçekleştirmek amacıyla tüzel kişiliği haiz, özel hukuk hükümlerine göre yönetilen özel bütçeli Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığıyla ilgili, Ulusal Çalışma Enstitüsü kurulmuştur. Enstitünün kısa adı “UÇE”dir. Enstitünün merkezi Ankara’dadır.

Görevler

MADDE 2- (1) Ulusal Çalışma Enstitüsünün görevleri şunlardır:

a) Çalışma ilişkilerinde ekonomik ve sosyal hak ve menfaatleri korumak ve geliştirmek.

b) 22/5/2003 tarih ve 4857 sayılı İş Kanununun 4 üncü maddesindeki istisnalar da dâhil bütün iş yerleri ve iş kollarını kapsayacak şekilde çalışma alanlarında işçiler ve işverenler bakımından iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması hususunda denetim yapmak.

c) Çalışma hayatında standartların, temel ilkelerin ve hakların yaygınlaştırılması ve uygulamaya geçilmesi hususunda düzenlemeler yapmak

ç) Kadın ve erkek çalışanların insan onuruna uygun işlerde çalışıp kazanç sağlayabilmeleri için ulusal politika ve programları geliştirmek.

d) Sosyal devlet ilkesi bağlamında herkes için sosyal korumanın kapsamının genişletilmesi ve etkililiğinin artırılması hususunda çalışmalar yapmak.

e) Ulusal düzeyde temel insan haklarının gözetilmesi, çalışma hayatı ve koşullarının iyileştirilmesi bakımından eğitim ve araştırma çalışmaları yapmak.

İKİNCİ BÖLÜM

Ulusal Çalışma Enstitüsünün Teşkilat Yapısı

Organlar

MADDE 3- (1) Ulusal Çalışma Enstitüsünün organları Genel Kurul, Yönetim Kurulu ve DenetlemeKuruludur.

Genel Kurul

MADDE 4- (1) Ulusal Çalışma Enstitüsünün en yüksek karar organıdır.

(2)Genel Kurul aşağıdaki üyelerden meydana gelir:

a) Cumhurbaşkanlığı, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığıtarafından görevlendirilecek beşer temsilci.

b) Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, Türk Tabipler Birliği, işçi ve işveren konfederasyonlarından görevlendirilecekbirer temsilci.

c)  Yükseköğretim Kurulu tarafından üniversitelerden seçilecek beş temsilci.

(3) Genel Kurul, üyeleri arasından seçilecek bir Başkan ve iki kâtipten meydana gelen Başkanlık Divanı tarafından yönetilir. Başkan, kâtiplerden birini başkanvekili olarak görevlendirebilir.

(4) Genel Kurul üyeleri 3 yıl için görevlendirilirler. Herhangi bir sebeple bu görevleri sona erenlerin yerine kalan süreyi tamamlamak üzere yeni üye görevlendirilir.

(5) Genel Kurul, Enstitü Yönetim Kurulunun çağrısı üzerine her yıl Mayıs ayı içinde olağan toplantısını yapar. Ayrıca Yönetim Kurulunun veya Genel Kurulun kararlaştırdığı tarihte veya Genel Kurul üyelerinin üçte birinin isteği üzerine olağanüstü toplantıya çağrılır.

(6) Genel Kurul üye tamsayısının çoğunluğu ile toplanır ve toplantıya katılanların çoğunluğu ile karar alır; toplantılarda salt çoğunluk sağlanamazsa ertesi gün gelen üyelerletoplantı yapılır, kararlar toplantıda hazır bulunan üyelerin çoğunluğu ile alınır. Seçimlerde de aynı usul uygulanır.

(7) Genel Kurulun başlıca görevleri şunlardır:

a) Enstitü Başkanını ve Yönetim Kurulu üyelerini seçmek.

b) Enstitünün yıllık çalışma programını kabul etmek.

c) Bütçe ve kesin hesabı kabul etmek.

ç) Denetleme Kurulunun raporunu incelemek ve Yönetim Kurulunu ibra etmek.

d) Enstitü ihtiyaçları için taşınmaz satın almak, inşa ettirmek veya satmak konularında Yönetim Kuruluna yetki vermek.

e)Mevzuatlaverilen diğer görevleri yerine getirmek.

Yönetim Kurulu

MADDE 5- (1)Yönetim Kurulu,Enstitünün yürütme organıdır.

(2) Yönetim Kurulu; Genel Kurul tarafından üyeleri arasından gizli oyla üç yıl için seçilen beş üyeden oluşur. Görev süresi bitenler yeniden seçilebilir.

(3)  Enstitüyü, Enstitü Başkanı temsil eder ve Başkan, Enstitünün üst yöneticisidir. Başkanın belirleyeceği üye Başkan Yardımcılığı görevini yapar. Yönetim Kurulu, üyelerinden birini muhasip üye olarak görevlendirir

(4)Yönetim Kurulunu Başkan, Başkanın bulunmaması halinde Başkan Yardımcısı toplantıya çağırır. Yönetim Kurulu çoğunlukla toplanır ve toplantıya katılanların çoğunluğu ile karar alır. Oyların eşitliği halinde Başkanın oyu istikametinde karar verilir.

(5) Yönetim Kurulunun başlıca görevleri şunlardır:

a) Yönetmelik ve diğer düzenleyici işlem tasarılarını onaylamak, Enstitüde yeni birimler kurulmasına veya mevcut birimlerin birleştirilmesine ya da kaldırılmasına karar vermek, Enstitü kadrolarını belirlemek.

b) Enstitü bütçesini ve çalışma programını Genel Kurula sunmak, Genel Kurulun aldığı kararları ve onayladığı çalışma programını uygulamak.

c) İhtisas Kurulları başkanlarını ve üyelerini tespit etmek.

ç) Kanunda verilen diğer görevleri yerine getirmek

Denetleme Kurulu

MADDE 6- (1)Enstitünün hesapları ve bunlarla ilgili işlemleri, Bakan tarafından görevlendirilen Denetleme Kurulu tarafından denetlenir.

(2) Denetleme Kuruluna, üyelerden her biri birer yıl süre ile başkanlık eder.

(3) Denetleme Kurulu üye tamsayısıyla toplanır ve çoğunlukla karar alır.

(4) Denetleme Kurulu yıl içinde de gerekli gördüğü zaman denetleme yapabilir; yıllık raporunu en geç Nisanayının on beşinci gününe kadar hazırlar ve Genel Kurula sunmak üzere Enstitü Başkanına verir.

(5) Denetleme Kurulu denetimi sırasında suç işlendiğini tespit ederse durumu Enstitü Başkanına ve adli makamlara da bildirir.

Genel Sekreter

MADDE 7-(1) Enstitünün idari ve sekretarya işlerini yürütmek üzere Başkana karşı sorumlu, Yönetim Kurulu ve Genel Kurul üyeleri dışından bir Genel Sekreter ve üç yardımcı atanır.

(2) Genel Sekreter oylamalara katılmaksızın Genel Kurul ve Yönetim Kurulu toplantılarına katılır.

(3) Genel Sekreterin bulunmaması hâlinde Genel Sekreterlik görevini yardımcılarından biri yapar.

Personel

MADDE 8-(1) Enstitünün hizmetlerinin gerektirdiği görevler için 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 27 nci maddesine göre personel istihdam edilir.

(2) Enstitü personelinin izin, disiplin, intibak işleri ile diğer hususlar yönetmelikle belirlenir.

Gelirler

MADDE 9 – (1) Enstitünün gelirleri şunlardır:

a) Genel bütçeden yapılacak yardımlar.

b) Enstitü faaliyetlerinden elde edilen gelirler.

c) Yayın ve patent gelirleri.

ç) Her türlü yardım ve bağışlar.

d) Enstitünün sahip olduğu taşınır, taşınmaz ve haklardan elde edilen gelirler.

e) Enstitü gelirlerinin nemalandırılması sonucu elde edilen gelirler ve diğer gelirler.

Yönetmelik

MADDE 10- (1) Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Yönetim Kurulunca onaylanan yönetmelikler ile düzenlenir.

MADDE 11- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 12- Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.”