KARATEPE – ASLANTAŞ UNESCO DÜNYA MİRASI LİSTESİNDE…

Şubemizin etkinlik alanındaki Osmaniye’nin Kadirli ilçesinde yer alan, kendisini arkeoloji dünyasında özgün kılan birçok özelliği barındıran Karatepe-Aslantaş, Geç Hitit Çağında (M.Ö. 8 yy) Adana Ovası Hükümdarı Asativatas tarafından, krallığını kuzeydeki vahşi kavimlere karşı korumak üzere yaptırılmış bir hudut kalesidir. Kurucusundan dolayı Asativadaya adını alan bu yer Asurlular tarafından ele geçirilmiş, yakılıp yıkılmış, bir anlamda tarihten silinmiştir.

Karatepe-Aslantaşı tekrar tarih sahnesine çıkarmak için kazı çalışmaları 1946 yılında İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Alman arkeolog Prof. Dr. Bossert başkanlığında başlatılmıştır. 1952 yılından sonra ören yerinin önemine inanan ve yerinde eserleri korumayı hedefleyen Halet Çambel tarafından yürütülen Karatepe-Aslantaş’ın kazı ve araştırmalar 2010 yılana kadar devam ettirilmiştir. Ören yerinin bulunduğu bölge, 1958 yılında koruma altına alınarak milli park ilan edilmiş ve yapılan kazı çalışmalarıyla özgünlüğü ve bütünlüğü korunarak, bozulmadan günümüze ulaşmıştır.

Mimar Turgut Cansever tarafından tasarlanan, Nail Çakırhan tarafından uygulanan, kültürel peyzaj değeri taşıyan özel bir tasarım olarak inşa edilen “Koruma Saçakları” da, dönemin mimari, toplumsal ve siyasal yapısını ünik şekilde ortaya koyan Karatepe-Aslantaş, dünya arkeoloji literatüründe çokça yer almıştır. “UNESCO Dünya Mirası” olması için istenen kriterleri sağladığı uzmanlarca da kabul edilmiş olmasına rağmen, dünya kültürel mirası olarak kabul görmesi ve ilan edilmesi ihmal edilmiş eşsiz bir kültürel mirastır.

Bu amaca dönük olarak, Mimarlar Odası Adana Şubesi ve Osmaniye Temsilciliği tarafından 2 Kasım 2018 tarihinde Osmaniye Valisi Sayın Ömer Faruk Coşkun’un da katılımıyla “Karatepe-Aslantaş Dünya Mirasıdır” başlıklı paneli ile birlikte yaklaşık iki yıl önce çalışmalar başlatılmıştır. KAVAK (Kadirli Eğitim ve Kültür Vakfı) Adana Şubesi ile birlikte oluşturulan ortak komite vasıtasıyla, tanıtım çalışmaları, konferanslar ve dosya hazırlıkları yapılarak sürdürülmüştür.

Bu amaç doğrultusunda hazırlanan dosya ve çalışmalarla birlikte ilk başvuru 09.01.2019 tarihinde Kadirli Kaymakamlığı’na, ardından T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığına yapılmıştır.  Milli Komisyona aktarılan dosya, kültür varlığı olarak Kadirli-Aslantaş’ın UNESCO Dünya Miras Listesine girebilmesi için gerekli kriterleri uzmanlarıyla değerlendirmiş,  adaylık başvuru dosyası hazırlanarak Dünya Miras Komitesi’ne sunulmuştur.

Nihayetinde, UNESCO tarafından 14.04.2020 tarihinde ise Kadirli-Aslantaş Dünya Mirası olmanın ön safhası olarak kabul edilen “Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi” ne alınmış ve UNESCO resmi internet sayfasından tüm dünyaya ilan edilmiştir.

Karatepe-Aslantaş yazıtları, bugüne kadar bilinen en uzun çift dilli metindir ve bu sayede Anadolu’nun yerel dili olan Luvice’nin çözülmesiyle, Hitit İmparatorluğu’nun da eski çağ tarihi bağlamında araştırılmasına önemli katkı sunmuştur.

Sonuç olarak; Karatepe-Aslantaş’ın UNESCO tarafından belirlenen ilkeler olan; “insan yaratıcı dehasının bir başyapıtını temsil etmesi, mimarlık, anıtsal sanatlar, şehir planlama ve peyzaj tasarımındaki özellikleri,  zaman içinde dünyanın kültürel bir alanında olağanüstü bir örneği sergilemesi, insani değerlerin önemli bir değişimini sergilemesi, kültürel bir geleneğe, kaybolan bir medeniyete benzersiz ve istisnai bir tanıklık etmesi, insanlık tarihi içinde önemli aşamaları göstermesi” değerleriyle hak ettiği Dünya Mirası unvanına kavuşmuştur.

Karatepe-Aslantaş’ın ülkemiz adına UNESCO ana listesine taşınması için gereken çaba ve çalışmalara destek ve katkı sunmaya TMMOB Mimarlar Odası Adana Şubesi olarak devam edeceğiz.

Kamuoyunun bilgilerine saygılarımızla suna