AB, Türkiye’deki mülteciler ve sınır yönetimine destek amacıyla bütçesi 1,2 milyar Avro’yu aşan yeni programları hayata geçiriyor.

Avrupa Birliği Komisyonu, Türkiye’nin Doğu sınırında, sınır kontrolünü güçlendirmek amacıyla bugün 220 milyon Avro tutarındaki paketi kabul etti. Böylece, Türkiye’deki mültecilere temel ihtiyaçlar, en zor durumdakilere yardım ve sosyo-ekonomik destek alanlarındaki yardımın devamı amacıyla, ve sınır yönetimi alanında sağlanan toplam AB desteği 2022 yılında 1,235 milyar Avro’ya ulaştı. Bu fonlar, 2021 ve 2023 yılları arasında Türkiye’deki mültecilere yönelik AB desteğinin devamı amacıyla, Haziran 2021‘deki AB Konseyi toplantısının ardından açıklanan ilave 3 milyar Avro’luk tutarın bir parçasını oluşturuyor. 
Bu yıl kabul edilen 1,2 milyar Avro’yu aşkın destek paketi dört programdan oluşuyor:

• Türkiye’deki Mültecilere Mali Yardım Programı kapsamındaki öncü programlardan bir tanesi olan Sosyal Uyum Yardımı (SUY) altında mültecilerin günlük temel ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla nakit desteğine devam edilmesine yönelik 400 milyon Avro. İnsani yardımdan kalkınma desteğine geçiş stratejisinin bir parçası olarak SUY programının dördüncü ayağında, çalışma piyasasıyla bağlantılar ve piyasaya erişim kanalları güçlendirilirken nakit desteği de verilmeye devam ediliyor.
• Mültecilere yönelik Türkiye İstihdam Stratejisi ve Sürdürülebilir Sosyo-ekonomik Programın uygulanması için 234 milyon Avro.  Bu destek kapsamında, diğerlerinin yanı sıra mesleki eğitimler ve beceri eğitimleri yoluyla, mültecilerin istihdam edilebilirliğinin arttırılmasına odaklanılacaktır.  
• En zor durumdaki mültecilere (yaşlı, engelli vb.) nakit desteği sağlanmasına odaklanan Tamamlayıcı SUY programının devamı amacıyla 381 milyon Avro.
• Türkiye’nin Doğu sınırında ilave sınır kontrolü tedbirlerine destek amacıyla 220 milyon Avro. Bu program kapsamında, İran ve Irak sınırında başta yeni ekipman satın alımı olmak üzere (gözetleme kuleleri, kameralar, aydınlatma sistemleri), sınır yönetimi teknolojilerinin kullanılması, göç hukuku, insani sınır yönetimi, temel haklar, ve büyük ölçekli karma göç dalgalarına müdahale edilmesi gibi alanlarda görevlilere yönelik eğitimler finanse edilecektir. 

Arka Plan
Türkiye, 2015 yılından bu yana yaklaşık 4 milyon mülteciyle dünyanın en büyük mülteci nüfusuna ev sahipliği yapmaktadır. Buna 3,6 milyon kayıtlı Suriyeli mülteci ve diğer ülkelerden gelen 330.000 kayıtlı mülteci dâhildir. Türkiye, mülteci ve göçmenleri kabul etmek, desteklemek ve barındırmak için takdire şayan çabalarda bulunmaya devam etmektedir.
AB, Türkiye’deki mülteciler ve ev sahibi topluluklar için 2015’ten bu yana 9,5 milyar Avroluk bir tutarı harekete geçirmiştir. Buna, 2016 tarihli AB-Türkiye Bildirisi’nin önemli bir bileşeni olan, 6 milyar Avroluk Türkiye’deki Mülteciler için Mali Yardım Programı (FRİT) dâhildir. Bu tutarın 3 milyarı AB bütçesinden, 3 milyar Avro da AB Üye Devletleri tarafından karşılanmıştır. Bugüne kadar FRİT programından 4,9 milyar Avronun üzerinde ödeme yapılmıştır.
AB ayrıca, FRİT’e ilaveten, 2020’de Türkiye’deki mültecilere 535 milyon Avronun üzerinde insani yardım fonu tahsis etmiştir.
Türkiye’de mültecilere ve ev sahibi topluluklara yönelik AB desteğinin 2021-2023 döneminde devam etmesini talep eden 24-25 Haziran 2021 tarihli AB Konseyi toplantısının ardından, Komisyon Temmuz 2021’de, bölgedeki mültecilere destek olmayı amaçlayan daha kapsamlı 5,7 milyar avroluk paket kapsamında Türkiye’ye ek olarak 3 milyar Avro tahsis edilmesini önermiştir. Bu ek paketin ilk 860 milyon avroluk kısmı 2021’de kabul edilmiş olup, kalan kısmı da 2023’te taahhüt edilecektir.
Komisyon, bu genel paketi, (FRİT kaynaklarına katkıda bulunmuş eski bir Üye Devlet olarak) Birleşik Krallık temsilcileri, Türk makamları ve Avrupa Parlamentosu’ndan gözlemciler huzurunda, 8 Aralık’ta Brüksel’de toplanan 18. FRİT toplantısı vesilesiyle Üye Devletlere sunmuştur.