Artık, Kendimin Farkındayım

Özellikle 2 yaşından sonra ailelerin hayret içinde, bir “panikle bu çocuğa ne oldu?” serzenişlerinden yola çıkarak gelişim evrelerinden en önemli olan konuyu paylaşmak istiyorum.Eğer çocuk gelişim evrelerini bilmezsek gereksiz panikler yaşar ve çocuğun olağan atlatacağı dönemin uzamasına neden olurken, özellikle bundan sonra yaşayacağı sağlıklı cinsel hayatına ket vurabiliriz. Ebeveynliğin ilk kuralı; İnsan gelişimini bilmek ve çocuğunu tanımak.Fallik dönem dediğimiz Sigmund Freud’un takriben 2,5 yaşlarında başlayıp 6 yaşına kadar devam eden, çocuğun kendini, vücudunu tanıma dönemidir. Bu dönemde kendini fark etmesiyle birlikte inatlaşma, bencilik davranışlarının, en üst seviyesi bu dönemde yaşanır. Ben bu döneme küçük ergenlik derim. Yıllar içinde fallik dönemi zor geçen çocukların ergenliği daha da zor geçirdiğine şahitlik etmişliğim vardır. O yüzden bu dönem çocuğun kişilik gelişimi için önemli olduğu gibi ergenlikte neler yaşayabileceğinizin de küçük bir provasıdır. Peki, bu dönem nedir ve nasıl davranış göstermeliyiz?  Eğer bunları bilirseniz en azından doğal olduğunu anlar ve koştur koştur psikolog, psikiyatr kapılarına koşmazsınız.   Freud’un psiko-seksüel gelişim kuramına göre, çocukların gelişim sürecinde çeşitli evrelerden geçtiği ve her evrenin belirli bir odak noktası olduğu düşünülür. Bu evrelerden ikisi, oral dönem ve anal dönemdir. 1. Oral Dönem (0-1 Yaş) Bu dönemde bebek, haz kaynağını ağız yoluyla elde eder. Emme, ısırma, yutma gibi davranışlarla haz duyar. Temel ihtiyaçlarını emme refleksiyle giderdiği için beslenme süreci (anne sütü gibi) çok önemlidir. Eğer bu dönemde çocuk yeterince doyurulmazsa ya da fazla doyurulursa, ileriki yaşlarda aşırı bağımlılık, sigara veya yeme bozuklukları gibi oral takıntılar ortaya çıkabilir. 2. Anal Dönem (1-3 Yaş) Bu dönemde çocuğun haz kaynağı anüs bölgesine odaklanır. Tuvalet alışkanlığı kazanmaya başladığı için dışkı kontrolüyle ilgili deneyimler ön plandadır. Çocuğun tuvalet eğitimi sırasında katı disiplin ya da aşırı serbestlik gibi tutumlar, ilerideki kişilik gelişimini etkiler. Katı eğitim: Çocuklarda aşırı düzenlilik (obsesif) veya inatçı bir kişilik geliştirebilir. Gevşek eğitim: Dağınık veya sorumsuz bir kişilik yapısına yol açabilir. Her iki dönem de çocuğun psikolojik gelişimi açısından kritik öneme sahiptir. Bu süreçlerin sağlıklı atlatılması, bireyin ileriki yaşamındaki ilişkileri ve davranışlarını etkileyebilir. Freud, çocukluk dönemindeki bu deneyimlerin erişkinlikte de bilinçaltında etkili olmaya devam ettiğini öne sürer. “Fallik dönem,” Sigmund Freud’un psikoseksüel gelişim kuramına göre, çocuğun 3-6 yaşları arasında yaşadığı bir gelişim aşamasıdır. Bu dönemde çocukların ilgisi cinsel kimlikleri ve bedenleri üzerine yoğunlaşır. Fallik dönemin temel özelliği, çocuğun cinsel organlarına yönelik farkındalığının artmasıdır. İşte bu dönemin çocuk gelişimindeki bazı önemli noktaları: 1. Cinsiyet Farkındalığı ve Keşif: Çocuklar kendi bedenlerini keşfeder, özellikle cinsel organlarına ilgi duyarlar. Erkek ve kız çocuklar arasındaki farklar dikkat çeker ve merak uyandırır. 2. Ödipal ve Elektra Kompleksi :Freud’a göre bu dönemde çocuklar ebeveynlerine karşı duygusal bir bağlılık geliştirir.Erkek çocuklarda Ödipal kompleks: Anneye karşı yoğun sevgi ve babaya karşı rekabet duyguları.Kız çocuklarda Elektra kompleksi: Babaya ilgi ve anneye yönelik rekabet duyguları. 3. Rol Modelleri ve Kimlik Gelişimi:Çocuklar, kendi cinsiyetlerine uygun ebeveynleri taklit etmeye başlar.Bu taklit ve özdeşleşme süreci, ileride cinsiyet kimliğinin temellerini oluşturur. 4. Suçluluk ve Korkular :Çocuklar, ebeveynlerine yönelik hissettikleri karmaşık duygular nedeniyle suçluluk ve korku hissedebilirler.Özellikle babadan veya anneden “cezalandırılma” korkusu (örneğin erkek çocuklarda “hadım edilme korkusu”) yaygındır. 5. Ebeveyn Tutumlarının Etkisi: Bu dönemde ebeveynlerin, çocukların beden keşiflerine nasıl tepki verdikleri önemlidir. Olumlu ve anlayışlı yaklaşımlar çocuğun sağlıklı cinsiyet gelişimine destek olur. Aşırı baskıcı ya da utandırıcı tepkiler, ileride özgüven sorunlarına veya cinsel kimlik karmaşasına yol açabilir. Sonuç: Fallik dönem, çocukların bireysel kimliklerinin ve cinsiyet rollerinin geliştiği önemli bir aşamadır. Bu dönemde ebeveynlerin ve çevrenin anlayışlı, destekleyici yaklaşımı, çocuğun psikolojik gelişimini olumlu yönde etkiler. Bu dönem de çocuğun cinsel kimliğine göre rol modeller çok önemlidir. O yüzden özellikle bu yaş aralıklarında erkek çocuğun saç uzatması, kız çocuklarına özel eşyalar kullanması, kız çocuğuna erkek çocuğu gibi davranılması oldukça sakıncalıdır. Özellikle 2 yaştan sonra çocukların ayrı odası olmalı ve 2 yaşından sonra davranış olarak mahremiyet eğitimleri verilmelidir. Çocuğunuzu dudağından öpmek, severken mahrem yerlerini mıncıklamak gibi ilkel davranışlar hem bu dönemi uzatır hem de çocuk tacizlere açık olur. Lütfen! Size yapılmasından hoşlanmadığınız davranışları çocuklarınıza yapmayın ve bu dönemlerde daha sakin olun, çocuğu farklı yerlere yönlendirecek manevraları yapın ve gelişimin doğal evrelerini abartarak panik yapmayın.  Şimdilik her zaman olduğu gibi hoşça kalın, akıl ve beden sağlığınızı korumaya çalışın!